"Innovatie is een vorm van activisme"
Wat als we innovatie in de zorg niet alleen aan jongeren overlaten? Wat als ouderen, naast zorgvragers, ook zorgvernieuwers mogen zijn? Nico De Fauw en Sanne Broeder van In4Care zijn het roerend eens: “We onderwaarderen ouderen, terwijl ze barsten van de levenswijsheid en slimme oplossingen.” Met haar zorgproeftuin ‘Happy Aging’ toont In4Care dat zorgvernieuwing kinderspel kan zijn – tenminste als je ouderen een stem geeft.
Zorgvernieuwers
Er beweegt veel in de zorg en daarom laten we vanuit The Kind Kids dit voorjaar enkele straffe 'zorgvernieuwers’ aan het woord over hoe zij bouwen aan de zorg van morgen. Deze keer schuiven Nico De Fauw en Sanne Broeder van In4Care aan tafel.
In4Care in 't kort
In4Care is een ledenorganisatie die geboren werd vanuit de zorg. Ze brengt zorginstellingen, startups, bedrijven en andere vernieuwers samen met één duidelijk doel: de zorg slimmer, warmer en toekomstbestendiger maken. Vanuit hun zorgproeftuin ‘Happy Aging’ zetten ze samen met partners concrete innovatie rond kwaliteitsvolle zorg in beweging.
Zorginnovatie draait niet alleen om technologie of nieuwe processen — het vraagt ook een nieuwe manier van denken
Over zorgvernieuwers Nico en Sanne
Nico De Fauw is al acht jaar directeur van In4Care. Hij begon als enige medewerker, vandaag maakt hij deel uit van een achtkoppig team. Zijn achtergrond en ervaring als psycholoog blijkt een stuwende kracht achter zijn leiderschap.
Nico: “Eigenlijk ben ik vandaag nog meer psycholoog dan vroeger. Ik werk veel met directies, en daar speelt psychologie een grote rol. Want zorginnovatie draait niet alleen om technologie of nieuwe processen — het vraagt ook een nieuwe manier van denken. Mensen meenemen in die mindset-shift, dat is misschien wel de kern van wat we doen.”
Sanne Broeder is projectmanager van de zorgproeftuin ‘Happy Aging’ en stond jarenlang met beide voeten in de ouderenzorg, als kinesist en onderzoeker: “Ik heb lang gezocht naar een plek waar ik zowel mijn academische interesse als mijn zorghart kon laten spreken. Bij In4Care valt dat eindelijk samen. Wat we hier vormgeven zien we ook echt landen op de werkvloer. Dat is heerlijk.”
Innovatie als vorm van activisme
Nico: “Voor ons is innovatie een vorm van activisme. Tegelijkertijd vinden we het belangrijk om als ledenorganisatie onafhankelijk en neutraal te zijn en blijven. Daardoor kunnen we verder vooruit kijken — niet alleen naar morgen, maar naar overmorgen. Dat geeft ruimte om disruptiever te denken dan anderen.
We delen niet voor niets ‘fuck you kabouters’ uit aan sprekers op onze events. Ze symboliseren de weerstand die je tegenkomt als je iets nieuw wil doen. Innovatie vraagt lef. Soms loop je tegen muren, soms word je niet geloofd. Dan moet je kunnen zeggen: ‘fuck it, ik doe het toch. Rebels durven zijn is geen gimmick. Het helpt ons om een community te bouwen van mensen en organisaties met durf.”
“Innoveren vraagt ook introspectie en leiderschap,” vult Sanne aan. “Je moet kritisch durven kijken naar je eigen werk. Zeker in de zorg, waar het water soms aan de lippen staat, is dat niet altijd makkelijk. Maar het is wel nodig. We proberen kritische stemmen niet weg te duwen, maar net te betrekken. Alleen zo kom je vooruit.”
Happy Aging: waar ouderen mee aan het stuur zitten
Sanne: ‘De In4Care zorgproeftuin ‘Happy Aging’ focust op actieve, thuiswonende ouderen. Niet als passieve doelgroep, maar als gelijkwaardige partners. Ouderen weten vaak zélf het beste wat ze nodig hebben. Dus betrekken we hen vanaf het prille begin bij elk innovatietraject. Via co-creatie, bevragingen en live testen. Dat vergroot de kans op echte impact enorm.
We moeten af van het beeld dat ouder worden alleen maar aftakeling is. Ouderen hebben zoveel te bieden. Met Happy Aging zetten we hen in hun kracht en bouwen we samen aan een zorgsector die klaar is voor de toekomst.
Binnen onze zorgproeftuin werken we met een panel van 500 mensen, waarvan een vaste kern van 50 ouderen regelmatig deelneemt. En dat levert verrassende inzichten op. Onlangs vertelde iemand van 92 dat hij alles met zijn chatbot doet. Ouderen zijn vaak nieuwsgieriger dan je denkt. Daarnaast betrekken we ook bewust kritische en kwetsbare doelgroepen, zeker met de focus op preventieve zorg. Want hoe vroeger we mensen kunnen bereiken, hoe beter de gezondheidseffecten. En dat komt finaal zowel de patiënt als het gezondheidssysteem ten goede.”
Voorbij het experiment: impact in de praktijk
Nico: “Innovatie is nooit een doel op zich. Het moet landen. Daarom brengen we noden uit het werkveld samen met oplossingen van startups of bedrijven. Zo ontstaan er samenwerkingen die tot echte verandering leiden.”
Sanne: “Een mooi voorbeeld is het project Wisdom of Age. Daarmee willen we een digitaal platform creëren waar 60plussers hun kennis op het gebied van techniek en engineering zullen kunnen delen met bedrijven, startups of studenten. Want vandaag gaan mensen met pensioen en gaat al hun kennis verloren. Terwijl ze zoveel binnen te brengen hebben om maatschappelijke innovaties waar te maken. We focussen natuurlijk niet alleen op ouderen. Evengoed koppelden we al een designbureau en zorginstelling om een speciaal bed te ontwerpen dat zonder fixatie veilig kan blijven staan en tegelijkertijd gemakkelijk verplaatst kan worden. Dat was geen flashy innovatie, maar wel eentje met een levensveranderende impact. Zulke projecten maken me trots.”
We leven in een systeem dat financieel loont om mensen ziek te maken, niet om hen gezond te houden
Een systeem in beweging
Volgens Nico is het huidige zorgsysteem dringend aan vernieuwing toe: “We leven in een systeem dat financieel loont om mensen ziek te maken, niet om hen gezond te houden. Dat moet anders. We moeten inzetten op preventie, gezondheid en samenwerking. En daarvoor is leiderschap en lef nodig. Dat gezondheidssysteem van de toekomst verkennen we met onze ‘Health Arena’: een plek waar jong en oud samenkomen om gezond te blijven én gezond te worden. Het is onze ambitie om in elke stad, gemeente minstens één Health Arena te realiseren.
Sanne voegt toe: “Ons huidige zorgsysteem is gebouwd in een ander tijdperk, met andere ziektes. Vandaag zijn er veel chronische aandoeningen die je met eenvoudige levensstijlveranderingen kan beïnvloeden. Daar zit zoveel potentieel — tenminste als we durven veranderen.”
Zorgvernieuwing: tastbaar en toekomstgericht
Nico: “Aan de ene kant testen we innovaties die binnen enkele maanden al effect kunnen hebben. Tegelijkertijd is mijn drive om ervoor te zorgen dat mijn kinderen, waaronder mijn zoon die wat extra zorg nodig heeft, en kleinkinderen later de beste zorg kunnen krijgen. Dus als zorgvernieuwer moet je ook durven verder vooruitkijken. Zo heb ik vroeger jaren gewerkt rond zelfmoordpreventie. Het kostte ons vijf jaar om de media zover te krijgen om correcte termen te gebruiken én hulplijnen te vermelden. Vandaag is dat standaard. Zulke veranderingen vragen tijd, maar hebben op lange termijn een enorme impact.”
Sanne: “Ik heb relatief lang in de academische wereld rondgelopen — boeiend en uitdagend. Maar de resultaten verdwenen vaak achter een paywall, waardoor de vertaalslag naar de praktijk uitbleef. Aan het einde van mijn doctoraat kwam In4Care op mijn pad. Hier voel ik dat onze innovaties veel dichter bij het echte leven staan. De stappen zijn soms klein, maar de impact is zoveel tastbaarder. Innovatie is pas zinvol als mensen het verschil voelen.”
Zorgvernieuwing vraagt geen magie, wel moed, geduld en samenwerking.
Zorg is samen doen
Hoe ziet de zorg eruit als innovatie echt de ruimte krijgt? Nico: “Dan leven we in een samenleving waarin gezondheid vanzelfsprekend is. Waar gezonde voeding, beweging en professionele zorg snel en toegankelijk zijn. We willen met zorgvernieuwing het systeem niet afbreken, maar vooral versterken. Door het slimmer, menselijker en eerlijker te maken.”
Sanne: “Ik kom zelf uit Nederland, daar werkt het zorgsysteem heel anders. Als ik met Nederlandse vrienden spreek, ben ik altijd trots op het Belgische systeem, want ik denk dat België een van de toegankelijkste en betaalbaarste zorgsystemen heeft. Ik hoop dat België in de toekomst haar sociale principes kan vasthouden en tegelijkertijd — als bescheiden natie — zorginnovatie durft te omarmen. Want zorgen is vooral samen doen. En net dat proberen we aan te wakkeren: verbondenheid, initiatief en verbeelding. Zorgvernieuwing vraagt geen magie, wel moed, geduld en samenwerking. Zoals je ziet gebeuren er dan zoveel mooie dingen.”
Inspirerende zorgvernieuwers volgens Nico & Sanne
- Nico: “Tien jaar geleden had ik vol overtuiging ‘Elon Musk’ gezegd. Vandaag durf ik niet goed (lacht), maar zijn impact op innovatie is onmiskenbaar. En soms mag je je ook laten inspireren door iets waarbij je aversie voelt. Inspiratie hoeft niet comfortabel te zijn.”
- Sanne: “Het filosofische boek ‘Waar zijn de wolken’ van Suzanne Grotenhuis is een prachtige roman die pleit voor minder zelfzorg, en meer zorgen voor elkaar. We zijn gaandeweg zo gefocust geraakt op onszelf, maar zorgen voor elkaar is wat ons mens maakt. We zijn kuddedieren — we zijn zo ver geraakt net omdat we het samen doen.”
Innoveren doe je samen
De wegen van Statik (digitale wizard van The Kind Kids) en In4Care kruisten elkaar onder meer dankzij het Stijn vzw-project zorgtools.be. Sanne: “Binnen het Europese project CrossCare konden bedrijven hun zorginnovatie testen in een proeftuin. Stijn vzw diende een zorgnood in en koos Statik als digitale partner. Die bouwde, samen met de gebruikers, twee tools: RINAH, die de levenskwaliteit bij niet-aangeboren hersenletsel meet, en OLIVIA, die visuele problemen detecteert bij mensen met een mentale beperking. Eline van Statik bracht ongelooflijk veel drive binnen en daagde ons uit om iets commerciëler te denken. In de zorg zijn we vaak terughoudend als het over geld gaat. Maar soms is het net nodig om iets betalend aan te bieden, zodat het kan blijven bestaan. Een hele fijne kruisbestuiving!”
Ondersteuning nodig als veranderaar?
Ontdek wat The Kind Kids voor jou kunnen betekenen.